Trong quy trình sản xuất, BOM (Bill of Materials - Định mức nguyên vật liệu) đóng vai trò cực kỳ quan trọng, đó là nền tảng giúp các nhà sản xuất hiểu rõ về cấu trúc sản phẩm, quản lý nguyên vật liệu và tối ưu hóa quy trình sản xuất. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về tầm quan trọng của BOM và tác động của nó đối với quá trình sản xuất.
Định mức nguyên vật liệu – BOM trong quản lý sản xuất là danh sách thống kê nguyên vật liệu đầu vào của doanh nghiệp có thể là nguyên vật liệu thô, thành phần và linh kiện để đáp ứng việc duy trì và vận hành sản xuất.
Các loại BOM trong quản lý sản xuất hiện nay gồm có:
Manufacturing Bill of Materials (mBOM)
Khi doanh nghiệp cần hiển thị tất cả các bộ phận và lắp ráp cần thiết để thiết kế một sản phẩm hoàn chỉnh thì cần phải dùng đến mBOM. mBOM là một loại BOM phổ biến, phụ thuộc vào độ chính xác của số lượng các bộ phận được đặt hàng trong quá trình sản xuất, giúp cho bộ phận mua hàng có thể duy trì lịch trình tối ưu để đặt hàng.
Engineering Bill of Materials (eBOM)
eBOM còn được gọi với tên gọi khác là BOM kỹ thuật được xây dựng trong giai đoạn thiết kế sản phẩm. Số liệu của eBOM được xác định theo bản thiết kế của nhóm kỹ thuật. Thông qua bản thiết kế, kỹ thuật viên có thể xác định được mối quan hệ của eBOM với một sản phẩm hoàn chỉnh.
Production BOM
BOM sản phẩm liệt kê các thành phần lắp ráp cấu thành nên một sản phẩm hoàn chỉnh. Đó là những thông tin về giá cả, mô tả, số lượng và các đơn vị đo lường liên quan.
Single-Level BOM
Các bộ phận được sử dụng trong quá trình sản xuất sẽ được Single-Level BOM liệt kê theo thứ tự. Nhược điểm của loại BOM này là không sử dụng cho sản phẩm phức tạp quá nhiều cấp, vì nó chỉ cho phép lên số liệu một cấp độ con trong các thành phần, lắp ráp và vật liệu.
Multi-Level BOM
Multi-Level BOM ra đời để khắc phục nhược điểm của Single-Level BOM. Multi-Level BOM có xu hướng được sử dụng cho những công trình phức tạp có nhiều cấp độ khác nhau.
BOM giúp xác định rõ ràng các thành phần và nguyên vật liệu cần thiết cho mỗi sản phẩm, đảm bảo rằng không bị thiếu hụt hoặc dư thừa nguyên vật liệu.
Thông qua việc liệt kê chi tiết các thành phần, BOM hỗ trợ quản lý tồn kho một cách hiệu quả, giúp tránh lãng phí và thiếu hụt vật liệu.
BOM cung cấp cái nhìn toàn diện về nhu cầu vật liệu trong quá trình sản xuất, từ đó giúp dự báo và lập kế hoạch sản xuất một cách chính xác.
Hiểu rõ cấu trúc sản phẩm thông qua BOM giúp nhà sản xuất tối ưu hóa quy trình sản xuất, từ việc lập kế hoạch sản xuất đến quản lý dòng chảy công việc.
Số liệu BOM là cơ sở quan trọng để theo dõi, đánh giá, tính toán và lập kế hoạch những yếu tố quan trọng cho quá trình sản xuất như việc tiêu thụ nguyên vật liệu, lập kế hoạch mua hàng, kế hoạch dự trữ hàng tồn kho; tính toán chi phí giá thành sản phẩm…Từ đó doanh nghiệp sẽ có tính toán trong mối quan hệ làm việc với các nhà cung ứng một cách phù hợp.
Cách xây dựng BOM (Bill of Materials) hiệu quả đòi hỏi sự cẩn trọng, tổ chức và hiểu biết sâu rộng về sản phẩm và quy trình sản xuất. Dưới đây là một số bước và nguyên tắc cơ bản để xây dựng BOM một cách hiệu quả:
Thu thập thông tin:
Bắt đầu bằng việc thu thập thông tin từ các bộ phận khác nhau liên quan đến sản phẩm. Điều này bao gồm thông tin về các thành phần, phụ tùng, vật liệu và thông số kỹ thuật.
Liên lạc với các bộ phận như kỹ thuật, thiết kế, mua hàng và sản xuất để đảm bảo rằng tất cả thông tin cần thiết đều được thu thập.
Xác định chi tiết:
Đảm bảo rằng mỗi thành phần được mô tả một cách chi tiết và chính xác. Bao gồm tên, mã sản phẩm, số lượng cần thiết cho mỗi sản phẩm, và các thông số kỹ thuật quan trọng khác.
Thông tin cụ thể và chi tiết sẽ giúp tránh nhầm lẫn và tối ưu hóa quy trình sản xuất sau này.
Sử dụng phần mềm hỗ trợ:
Sử dụng các công cụ và phần mềm quản lý BOM để tạo và duy trì BOM một cách hiệu quả. Các phần mềm này thường cung cấp các tính năng như tự động cập nhật, theo dõi thay đổi, và chia sẻ dữ liệu.
Cần chọn phần mềm phù hợp với nhu cầu cụ thể của doanh nghiệp và đảm bảo rằng nhân viên được đào tạo để sử dụng nó một cách hiệu quả.
Thực hiện kiểm tra và xác nhận:
Sau khi BOM được tạo ra, cần thực hiện kiểm tra và xác nhận để đảm bảo tính chính xác và hoàn thiện của nó.
Liên kết với các bộ phận liên quan và các chuyên gia để đảm bảo rằng BOM phản ánh đúng cấu trúc sản phẩm và yêu cầu sản xuất.
Liên tục cập nhật:
BOM cần được duy trì và cập nhật liên tục để phản ánh các thay đổi trong sản phẩm và quy trình sản xuất.
Cần thiết lập quy trình và quy định để đảm bảo rằng mọi thay đổi được ghi nhận và cập nhật đầy đủ và kịp thời trong BOM.
Quản lý biến động:
Đối mặt với sự biến động và thay đổi trong quy trình sản xuất và yêu cầu của khách hàng, cần phải có khả năng quản lý và thích ứng BOM một cách linh hoạt.
Thực hiện các biện pháp để theo dõi và đánh giá các biến động, và điều chỉnh BOM khi cần thiết để đáp ứng yêu cầu mới.
Nhớ rằng, BOM là một công cụ quan trọng trong quy trình sản xuất và đóng vai trò quyết định đối với hiệu suất và chất lượng sản xuất. Do đó, việc xây dựng và duy trì BOM một cách cẩn thận và chính xác là một yếu tố không thể thiếu trong mọi doanh nghiệp sản xuất.
